ĐẾ QUỐC MỸ VỚI CUỘC CHIẾN TRANH BÍ MẬT TẠI LÀO

                                                                                Nguyễn Tiến Dũng

Cuộc chiến tranh bí mật của CIA tại Lào hay cuộc chiến tranh Việt Nam tại Lào (theo cách gọi của phương Tây). do Mỹ tiến hành đã đi qua ngót nửa thế kỷ, nhưng không phải tất cả sự thật của cuộc chiến từ phía đối phương được “phơi bày” một cách minh bạch, đặc biệt là những vấn đề liên quan tới âm mưu. thủ đoạn chính trị... mà trước đây vì nhiều lý do, chúng ta chưa có điều kiện tiếp cận một cách có hệ thống và đa chiều. Trong khuôn khổ bài viết này, xin khái lược một số nội dung có liên quan từ các nguồn tư liệu thời hậu chiến mà nội dung chính trong đó không khỏi có những luận điểm xuyên tạc, ngụy biện, ảo tưởng hay nuối tiếc... nhưng cũng phải “thẳng thắn” thừa nhận những sai lầm và thất bại trong trong chính sách can thiệp của Mỹ vào Đông Dương nói chung và cuộc chiến bí mật của CIA tại Lào nói riêng những năm 60, 70 của thế kỷ XX.

       Lý giải và biện minh cho “sự cần thiết” phải có mặt của Hoa Kỳ sau chiến tranh thế giới thứ II, khi hàng loạt quốc gia được Hồng quân Liên Xô giải phóng đã ra đời và đi theo chủ nghĩa cộng sản. Người Mỹ tự cho mình là lãnh đạo “thế giới tự do”, do đó phải có trách nhiệm” ngăn cản làn sóng cộng sản. Tổng Thống Mỹ Eisenhower thời đó tin rằng, Lào là quân cờ domino quyết định tại vùng Đông Nam Á. Trong cuộc gặp gỡ hồi tháng giêng năm 1961, Eisenhower bảo Kennedy (tổng thống vừa mới đắc cử) rằng: “Nếu Lào rơi vào tay cộng sản, chúng ta kể như sẽ mất toàn cõi Đông Dương. Nhưng trong trường hợp mọi nỗ lực đưa đến một giải pháp chính trị hoa toàn thất bại, Hoa Kỳ nên can thiệp bằng quân sự với các đồng minh còn không thì bắt buộc Hoa Kỳ phải đơn phương tham dự cuộc chiến”. Theo Tổng thống Eisenhower: “Trung Quốc đã là cộng sản, Việt Nam bị đe dọa, Lào sẽ tiếp theo... Campuchia... Thái Lan...nơi mà nó sẽ kết thúc”. Ngày 31/12/1960, Tổng thống Hoa Kỳ Eisenhower tuyên bố: “Chúng tôi không thể để cho Lào rơi vào tay công sản, ngay cả nếu chúng ta phải chiến đấu”.

         Ngay sau Hiệp định Giơnevơ 1954 về Đông Dương được ký vết khi vào thay chân Pháp ở Đông Dương, Mỹ kêu gọi Chính phủ vương quốc Lào và Campuchia gia nhập cái gọi là “Khối phòng thủ Đông Nam Á” và “Khối phòng ngự sông Cửu Long” nhằm cô lập và xâm lược Việt Nam, chia rẽ khối đoàn kết ba dân tộc. Với chính sách thực dân kiểu mới của mình, Mỹ coi Đông Dương là một chiến trường, “một đơn vị chiến lược”; áp dụng nhiều chiến lược chiến tranh khác nhau vào những giai đoạn thích hợp; trực tiếp đổ quân vào Việt Nam, can thiệp quân sự vào Lào và Campuchia; lợi dụng những điểm khác biệt về dân tộc, tôn giáo, những quan hệ lịch sử cũ để chia rẽ, cô lập từng nước; dùng lãnh thổ nước này làm bàn đạp để uy hiếp và xâm lược nước khác. Trên đất nước Lào, Mỹ đã sử dụng nhiều chiến lược chiến tranh, nhất là các chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, “Chiến tranh đặc biệt tăng cường”. Đó là những biểu hiện cụ thể của chiến lược toàn cầu, nằm trong cuộc chiến tranh xâm lược toàn Đông Dương, nhằm đàn áp phong trào giải phóng dân tộc, ngăn chặn ảnh hưởng của chủ nghĩa xã hội xuống khu vực Đông Nam Á, biến Đông Dương thành một mắt xích quan trọng trong cuộc thập tự chinh chống cộng điên cuồng của đế quốc Mỹ.

Đổ quân vào Lào hay chỉ cung cấp tài chính và vũ khí!? Đó là thách thức làm điên đầu giới chóp bu Mỹ. Theo Bernard Fall: Về quân sự, Lào là một nước không có đường thông ra biển, hai phân ba đất đai là núi rừng rất hiểm trở, mạng lưới đường bộ rất hạn chế nên một đội quân cơ giới hóa cao độ như quân đội Hoa Kỳ không có đất để dụng võ. Đó là một xứ điển hình của miền đất liền trên lục địa châu Á mà tướng Mac Arthur đã cảnh báo Tổng thống Kennedy rằng: chỉ có kẻ điên mới tính đến chuyện đưa quân vào vùng này và không muốn Hoa Kỳ tiến hành một cuộc chiến tranh trên đất Lào. Lúc đầu, vào ngày 20/3/1961 Bộ Tham mưu Liên quân Hoa Kỳ trước tính “Phải đổ quân quy mô vào Lào với khoảng 60.000 quân và vũ khí hạt nhân, còn không thì nên lui bước..”.

          Bằng chứng là với lý do phục vụ cho cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam, nhằm ngăn chặn “làn sóng đỏ Bắc Việt” ảnh hưởng tới toàn cói Đông Dương và để phục vụ mưu đồ chính trị của mình (sau thất bại của Pháp tại Điện Biên Phủ), trong những năm 1960-1970, CIA (Cục Tình báo Trung ương Mỹ) đã xây dựng một Trung tâm chỉ huy cuộc chiến tranh bí mật tại một khu rừng rậm của Lào ở Long Chẹng thuộc tỉnh Xiêng Khoảng. Hoàn toàn cách biệt với thế giới bên ngoài, với kinh phí của Mỹ, dự án này bí mật tới mức ngay cả Quốc hội Mỹ cũng không biết tới, không có sự giám sát của Quốc hội, kinh phí lấy từ nguồn ngân sách đặc biệt (qua buôn lậu á phiện), không phải đặt dưới quyền Bộ Quốc phòng mà trực tiếp dưới uy quyền của Đại sứ Mỹ tại Viêng Chăn. Chiến dịch này hoàn toàn do CIA đảm trách, sử dụng các phi công dân sự của một hãng hàng không riêng của cơ quan tình báo này, tên gọi rất chung chung là Hàng không Hoa Kỳ (Air America), cùng các lính đánh thuê người Mông và người thuộc một số bộ tộc thiểu số khác, sống trên vùng núi cao Thượng Lào và Trung Lào. Với âm mưu thành lập quốc gia Mông tự trị tách khỏi Vương quốc Lào, Mỹ đã đánh trúng vào giấc mơ cháy bỏng của Vàng Pao là “làm vua xứ Mẹo”; biển Long Chẹng thành căn cứ chiến lược về quân sự và tình báo; dùng người Lào chống người Lào, Mỹ đã bộc lộ bản chất chống cộng ngông cuồng và âm mưu chia rẽ, thôn tính lâu dài các nước Đông Dương.

           Lấy Long Chẹng là hang ổ của Tướng phỉ Vàng Pao, chính CIA là kẻ tìm ra và chọn nơi này để tiến hành cuộc chiến bí mật chống phá cách mạng Lào và Việt Nam. Thời kỳ cao điểm, mỗi ngày sân bay ở đây đón hàng chục chuyển máy bay lên xuống chở cố vấn Mỹ, nhân viên CIA, hàng viện trợ, vũ khí... tiếp sức cho quân đặc biệt Vàng Pao. Là trung tâm chỉ huy các hoạt động tình báo chiến lược (1962-1975), lực lượng tại Long Cheng được giao hai nhiệm vụ chủ yếu: Thứ nhất là căn cứ xuất phát của các toán gián điệp biệt kích Mỹ, chuyên đánh phá vùng giải phóng của lực lượng yêu nước Lào và vùng biên giới Việt Nam - Lào. Thứ hai là duy trì chiến lược chiến tranh đặc biệt của Mỹ và phối hợp với quân đội Mỹ trong những trường hợp khẩn cấp hoặc khi đụng độ với lực lượng “Mặt trận Lào yêu nước” và “Cộng quân Bắc Việt”, ngăn cản đường tiếp tế hậu cần của quân đội Bắc Việt từ phía Bắc dãy Trường Sơn. Do vị trí chiến lược hiểm yếu và quan trọng, Long Chẹng được CIA, Vàng Pao coi là vùng đất thánh” bất khả xâm phạm nên được đặc biệt chú ý phòng thủ, bảo vệ. Cụ thể, từ năm 1962, ngoài việc xây dựng căn cứ quân sự tại Long Chẹng, Xiêng Khoảng, Mỹ đã giúp Vàng Pao thiết lập một bộ máy chính quyền hoàn chỉnh, giúp tổ chức, trang bị, huấn luyện đội quân đặc biệt của Vàng Pao gồm toàn người Mông thành các đơn vị chủ lực tương đương cấp trung đoàn cơ động (GM- Grouppement Mobile), lực lượng hỗn hợp đặc biệt (SGU). Giúp mở đường giao thông, xây dựng sân bay, kho tàng quân sự, đài phát thanh tiếng Lào và tiếng Mông, bệnh viện, trường học. Tiến hành gom dân, lập các làng kiểu mẫu, tạo quang cánh phồn vinh giả tạo của một thủ đô Mông ở Long Cheng.

 Không những vậy, cuộc chiến tranh ở đây còn do một đội quân đánh thuê do Mỹ tiến hành, đã được thể hiện trong những chuyến bay ra miền Bắc Việt Nam để oanh tạc. Những tên cao bồi trên không trung này tự gọi mình là “Ravens” (Con quạ), thường không mặc quân phục, mà mặc quần bò, đội mũ cao bồi miền Tây, lái những chiếc máy bay một cánh quạt. Vào thời kỳ cao điểm, số máy bay lên xuống ở sân bay Long Cheng còn nhiều hơn ở sân bay O'Hare, Chicago, Hoa Kỳ.

        Xung đột vũ trang ở Lào lên cao buộc quốc tế phải can thiệp. Tháng 7/1962, Hiệp định Giơnevơ về Lào được ký kết. Theo đó, Lào là một quốc gia trung lập, quân đội và nhân viên quân sự nước ngoài của tất cả các bên phải rời khỏi đất Lào cho nên hoạt động quân sự của Bắc Việt cũng như Hoa Kỳ trên lãnh thổ quốc gia này đều được giấu kín. Không thể công khai việc phá hoại hiệp định đã ký, nhưng cũng không từ bỏ vị trí “bà đỡ” cho đạo quân biệt kích của Vàng Pao, CIA phải thay đổi chiến thuật. Toàn bộ các Sĩ quan, huấn luyện viên, lính biệt kích Mỹ, Thái được CIA rút hết về bộ chỉ huy mang mật danh QH 333 mới lập trên đất Udon Thani phía Đông Bắc Thái Lan. Thời gian cứ trôi, năm 1964, Vàng Pao được phong quân hàm thiếu tướng và hoạt động hai mang: một mặt là Tư lệnh Quân khu II trực thuộc Quân đội Hoàng gia Viêng Chăn; một mặt làm Chỉ huy trưởng lực lượng đặc nhiệm mang mật danh QH 333 trực thuộc Tổng chỉ huy của CIA ở tỉnh Udon, Thái Lan. Lực lượng do Vàng Pao tại căn cứ Long Chẹng được giao nhiệm vụ thu thập tin tức, tài liệu và phối hợp với quân đội Mỹ, tổ chức tấn công, triệt phá “Mặt trận Lào yêu nước” và “Cộng quân Bắc Việt” - đồng minh của Pathet Lào,

        Trong thời gian tiến hành cuộc chiến tranh bí mật tại Lào mặc dù không được phép của Quốc hội Mỹ, nhưng CIA đã cho sản xuất, buôn bán ma túy nhằm thu lợi nhuận để phục vụ cho cuộc chiến tranh bí mật này. Do đó, đầu những năm 1960, CIA đã giao cho Vàng Pao cùng đám thuộc hạ tổ chức cho người Mông trồng, thu mua thuốc phiện sau đó chế biến thành heroin để cung cấp cho CIA. Hoạt động của Vàng Pao thời kỳ này vượt ra khỏi tầm kiểm soát của Quân đội Hoàng gia Viêng Chăn, bất chấp luật pháp và không hề bị xem xét, xử lý từ mọi phía kể cả trong và ngoài nước. Thuốc phiện vừa là nguyên nhân, vừa là động lực thúc đẩy Vàng Pao cố sống có chết lao vào cuộc chiến để giành giật quyền làm chủ Quân khu II. Mặt khác, bù lại cho việc cung cấp các tân binh cho chiến trường, những người Mông trồng thuốc phiện nhận được hỗ trợ của CIA là muối và gạo, nền kinh tế của họ phát triển.

       Từ năm 1970, tình hình trở nên nghiêm trọng hơn khi Tổng thống Mỹ Ních-xơn ra lệnh “dùng B52 ném bom hủy diệt ở Lào”, điều đã không được giải mã trong rất nhiều năm về sau này. Trong suốt các ngày đêm của 10 năm chiến tranh (1964-1973), cứ mỗi 8 phút 24/24 giờ trong ngày, một lượng bom đạn mà mỗi máy bay ném bom của Mỹ được ném xuống các mục tiêu ở Lào, làm cho Lào trở thành đất nước với số lượng bom ném xuống trên đầu người cao nhất trong lịch sử mọi cuộc chiến tranh, đồng thời, khối lượng bom Mỹ rải xuống trong 10 năm này (hơn ba triệu tấn) còn lớn hơn lượngng bom do tất cả các bên tham chiến ném xuống ở châu Âu và Nhật Bản trong Thế chiến thứ hai cộng lại.

         Chưa hết, CIA còn tung ra một kế hoạch khác nhằm vào việc an kiệt quệ nền kinh tế vốn chậm phát triển ở Lào. Họ thả xuống Các loại tiền của Pathet Lào được làm giả, với giá trị lên đến vài triệu đô la. Mặt khác, trong cuộc chiến tranh tại Việt Nam và tại Lào, Hoa Kỳ luôn tận dụng mọi khía cạnh, mọi vấn đề để giành phần thắng và trong các loại hình chiến tranh mà Mỹ tiến hành luôn được hỗ trợ bằng chiến tranh tâm lý như xuyên tạc sự thật, tuyên truyền lừa bịp dư luận, tung tin giật gân, gây tâm lý hoang mang, lo sợ, hoài nghi làm cho đối phương mắc sai lầm trong các quyết định có tính chiến lược...

        Tài liệu mật mới được Hoa Kỳ giải mã cho hay, từ ngày 20/3/1967 - 05/7/1972, không quân Mỹ đã tiến hành chiến dich mang tên HFAARP (High Frequency Active Auroral Research Program), tạm dịch là: Chương trình nghiên cứu hoạt động cực quang cao tần, nhằm làm trầm trọng hơn mùa mưa tại Lào, đặc biệt là các khu vực đường mòn Hồ Chí Minh, gây khó khăn cho các hoạt động tiếp tế hàng hóa. Trong chương trình này, không quân Mỹ đã sử dụng các máy bay rải tinh thể bạc iodide nhằm tăng cường sự tích tụ của các đám mây để gây mưa trên mặt đất. Chiến dịch đã làm mùa mưa trên đường mòn Hồ Chí Minh kéo dài thêm từ 30 đến 45 ngày. Lượng mưa tăng thêm khoảng 30% so với thông thường. Việc mùa mưa kéo dài khiến hoạt động vận chuyển hàng hóa từ miền Bắc vào miền Nam trở nên khó khăn hơn, mất nhiều thời gian hơn và tốn kém hơn.

        Cuộc chiến tranh xâm lược của Mỹ diễn ra trên toàn bộ lãnh thổ nước Lào, nhưng tập trung nhất là tại Cánh đồng Chum - Xiêng Khoảng. Trong thời gian tiến hành “Chiến tranh đặc biệt tăng cường (1969-1973), hòng biến nơi đây thành căn cứ quân sự lớn nhất của chúng ở Lào, Mỹ liên tục tăng viện trợ cho chính quyền và quân đội Viêng Chăn gần 100 triệu USD trong năm 1969-1970, đưa số quân Chính phủ Hoàng gia từ 130 lên tới 150 tiểu đoàn, đồng thời cũng đưa “lực lượng đặc biệt” Vàng Pao từ 64 lên 86 tiểu đoàn.

                                                                 Vàng Pao !

         Do thiếu thông tin, nhiều người nước ngoài cũng như thế hệ trẻ ngày nay ở Việt Nam hiểu biết còn hạn chế về cuộc chiến tranh bí mật của CIA tại Lào, chưa hiểu kỹ về lực lượng đặc biệt Vàng rào (thường gọi là phí). Họ ngỡ đó chỉ là nhóm địch rừng chuyên lén lút cướp bóc, có tài bay nhảy, xuất quỷ nhập thần trên các ngọn núi hoặc cùng lắm thì cũng như đám Fulro ở Tây Nguyên hay "thảo khấu Lương Sơn” trong Thủy hử là cùng, chứ ít ai hình dung phỉ Vàng Pao trùng trùng điệp điệp, lên tới cấp trung đoàn, có hàng chục sân bay quân sự và được CIA trang bị đến tận răng, thủ lĩnh phỉ Lào còn lên đến cấp tướng và mức độ hiếu chiến, tàn bạo trong lực lượng này buộc thế giới từng phải kinh ngạc!..”.

                Sau thất bại năm 1975, Vàng Pao chạy sang Thái Lan rồi định cư tại Mỹ, tiếp tục được CIA sử dụng như một ngọn cờ trong âm mưu thành lập “Nhà nước Mông hải ngoại”, tạo cớ hợp pháp để đưa về Lào thành lập “chính quyền Mông tự trị”, đối trọng với Nhà nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Nhưng Vàng Pao không hiểu rằng, âm mưu và hành động vi phạm luật pháp nước Mỹ, chống lại Nhà nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào có quan hệ ngoại giao với nước Mỹ đã làm “giọt nước tràn ly”! Việc Mỹ bắt giữ Vàng Pao năm 2007 cho thấy, Nhà Trắng muốn chứng tỏ cho thế giới thấy Mỹ là quốc gia tôn trọng pháp luật, luôn đi tiên phong trong cuộc chiến chống khủng bố do Mỹ phát động, mặt khác, muốn Lào thấy thiện chí của Mỹ trong quan hệ với Lào bởi “lá bài” Vàng Pao ngày nào nay trở thành một chướng ngại vật “bằng xương bằng thịt” trong quan hệ Mỹ - Lào.

           Sau cái chết của Vàng Pao (6/2011), tình hình như lắng xuống. Số phận bại tướng Vàng Pao, kẻ cầm đầu cuộc chiến do CIA bảo trợ, cùng những mưu toan chính trị của Mỹ nhằm ngăn chặn làn sóng cộng sản” trong cuộc chiến tranh tại Lào từ những năm 60, 70 của thế kỷ XX đã đến hồi cáo chung, đặt dấu chấm hết! Lịch sử đã sang trang và thế giới đang có nhiều đổi thay, song những biến cố chính trị, quân sự từ thế kỷ trước có liên quan tới cuộc chiến tranh tại Lào được chúng ta nhìn nhận hôm nay với thái độ hết sức biện chứng nhân văn... và điều đó như luôn nhắc chúng ta về một thời cuộc liên đau thương đã đi qua và càng thấy cái giá của tự do, hòa bình hôm nay.

                                                    Ký ức Người lính- Tập 8